ویژگیهای دوران جوانی
خصوصیات روحی روانی و ویژگیهای اساسی این دوران نظر تمامی مکاتب و علوم تربیتی را به خود معطوف داشته است و تمامی ادیان ، مذاهب و مکتب های فکری ، بدون استثناء برا ین نکته اذعان و اتفاق نظر دارند که زیربنای شخصیت انسانی و شالوده حیات مفید او در زمان جوانی تکوین خواهد یافت و سر نوشت غیرتمند یا ذلت بار اودر جوانی رقم خواهد خورد . فطرت پاک و بی آلایش ، استعداد و نشاط ، خود جوشی و خود باوری ، خلاقیت و ابتکار، قدرتمند ی و خستگی ناپذیر ، همه و همه خصوصیات ارزشمند دوران جوانی هستند که بر نامه ریزی صحیح و مدبرانه و استفاده درست و به موقع ا ز آنها می تواند جامعه انسانی را به فلاح وسعاد ت برساند و لذا مربیان و معلمان جامعه ، رهبران و اندیشمندان دلسوز ، و پیامبران و حکیمان الهی همگی دراین راستا تلاش نموده ا دستورات ،رهنمودها و الگوهای تربیتی خویش را ارائه نموده اند ودر رساندن جامعه به سعادت و پیروزی جوانان ، مهمترین هدف و مخاطبین آنها بوده اند . در عین حال با مروری سریع به تاریخ گذشته در می یابیم که جوانان پرشور وبا انگیزه ، با صداقت ذاتی خود مهمترین حامیان وصادق ترین رهروان مصلحان بزرگ و مربیان و انقلابیون جهان بوده اند .
رسول اکرم ( ص) می فرمایند : ‹‹ جوانان گرد من جمع شدند و مرا حمایت کردند و پیروان با من مخالفت داشتند ›› ‹‹ خالفنی الشیوخ و خالفتی الشباب ›› .
حضرت علی ( ص) درنامه بسیار مهم و تربیتی خود به فرزند شان امام حسین ( ع) با تعبیر شیوایی می فرمایند : جز این نیست که قلب نو جوان همچون زمین خالی است که پذیرایی هر بذری خواهد بود . ››
( نامه 31 نهج البلاغه ) .
بنابراین قلب نو جوان مستعد فراگیری هر گونه آموزنده ای اعم از حق یا باطل ، درست یا نادرست می باشد ، امام صادق (ع) در تعبیر ی زیبا و البته از منظری دیگر قلب انسان را به آینه ای صاف و صیقلی تشبیه فرموده اند که با هر گناه نقطه ای سیاه و زنگاری برای آینه می نشیند و چنانچه انسان از گناه تو به نماید این زنگار پاک می شود .
در غیر این صورت این نکات سیاه کم کم ( با تکرار گناه ) آینه صیقلی قلب را به جسمی کدر و زنگار گرفته تبدیل می نماید و شقاوت قلب ضمن اینکه جوان را با تعبیر ‹‹ جدید العهد با خداوند ›› مخاطب قرار می دهند . در اهمیت خود سازی و تربیت و تهذیب نفس د رجوانی چنین می فرماید : ‹‹ شما جوانان از حالا باید شروع کنید به جهاد اکبر و نگذارید که قوای جسمانی از دستتان برود ، هر چه قوای جوانی از دست برود ، ریشه های اخلاق فاسددر انسان زیادتر می شود و جهاد مشکل تر ، جوان زودتر می تواند در این جهاد پیرو ز شود نگذارید در اصلاح خودتان زمان جوانی به زمان پیری بیفتد ، انسان تا قوای جوانیش هست ، تا روح لطیف جوانی هست ، تا ریشه های فیاد در او کم است ، می تواند خودش را اصلاح کند ››( صحیفه نور ، ج 7 ، ص 211) .
دین مبین اسلام که برنامه سعادت دنیا و آخرت انسان ها را به همراه دارد ، انسان را دارای فطرتی پاک و حق گرا ( حنیف ) و الهی ، ( فطرت الله التی فطر الناس علیها ) می داند و در جهت ترغیب انسان به پاک نگاهداشتن ضمیر و فطرت نگاه و یژه ای به دوران جوانی دارد . رسول اکرم ( ص) فرمو دند : ‹‹ خداوند به وجود جوانان اهل عبادت ، بر فرشتگان افتخار و مباهات می کند و می فرماید بنده مرا ببینید که به خاطرمن چگونه از لذتهای جسمانی خویش گذشته است ›› (میزان الحکمه ، ج 1 ، ص 9 ) .
همچنین فرمودند :‹‹ بر تری فردی که در جوانی خدا را عبادت می کند بر پیری که پس از پیر شدن به عبادت می پردازد مانند برتری پیامبران الهی نسبت به سایر مردم است ( الحیاة جلد 5 ، ص 9) .